Αναδημοσίευση από το Franchise Success τ.54/Αύγουστος 2014
Franchise Success:Ποιες είναι σύμφωνα με τη γνώμη και την εμπειρία σας, οι παθογένειες του franchising στην ελληνική αγορά; Τι μας διδάσκει η πρόσφατη νομολογία;
Θα αναφερθούμε στα συνηθέστερα νομικά προβλήματα που αναφύονται σε μια σχέση franchise και είναι αυτά που δημιουργούν μια σειρά παθογενειών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της.
Είναι αλήθεια ότι κατά τη διάρκεια της ζωής ενός Δικτύου Franchise δημιουργείται ένα πλήθος νομικών προβλημάτων, τα οποία απασχολούν έντονα και δυστυχώς αρκετές φορές διχάζουν τα μέλη του.
Κύρια πηγή των νομικών προβλημάτων, που συνήθως δημιουργούνται κατά την εφαρμογή στην πράξη μιας Σύμβασης Franchise, αποτελεί η παραβίαση είτε από τον Franchisor (Δότη) είτε από τον Franchisee (Λήπτη) κάποιας ή κάποιων υποχρεώσεών τους που έχουν συνομολογηθεί στη μεταξύ τους Σύμβαση ή που ενδεχόμενα προβλέπονται από το Νόμο.
Με δεδομένο ότι η κύρια υποχρέωση του Δότη είναι η υποχρέωση ένταξης του Λήπτη στο Σύστημα Franchise, όπως επίσης και η συνεχής υποστήριξή του καθ’ όλη τη διάρκεια της συμβατικής τους σχέσης, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση αυτής του της υποχρέωσης η υπαίτια π.χ. καθυστέρησή του στην παράδοση στο Λήπτη του αναγκαίου εξοπλισμού για το κατάστημά του, ή στην έναρξη της εκπαίδευσης του ιδίου και του προσωπικού του. Άλλες παραβιάσεις των υποχρεώσεων του Δότη έναντι του Λήπτη αποτελούν ενδεικτικά:
α) η μη αποκάλυψη των εμπορικών και επιχειρηματικών του μυστικών με βάση τα οποία θα μπορέσει ο Λήπτης να οργανώσει επιτυχώς την επιχειρηματική του δραστηριότητα,
β) η μη παράδοση του υποσχεθέντος εγχειριδίου λειτουργίας,
γ) η μη παροχή βοήθειας σε θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης του Λήπτη,
δ) ο αυθαίρετος περιορισμός ή η παραβίαση της παραχωρηθείσας γεωγραφικής περιοχής,
ε) η αυθαίρετη άρνηση εκτέλεσης των παραγγελιών του Λήπτη,
στ) η μη πραγματοποίηση της υποσχεθείσας πανελλαδικής διαφήμισης του Δικτύου Franchise και
ζ) ο εφοδιασμός του Λήπτη με ελαττωματικά προϊόντα.
Όσον αφορά το Λήπτη, παραβιάσεις υποχρεώσεών του μπορεί να αποτελούν:
α) η μη συμμόρφωσή του προς τις οικονομικές του υποχρεώσεις έναντι του Δότη,
β) η σοβαρή παραμέληση της υποχρέωσής του για την προώθηση των πωλήσεων των προϊόντων,
γ) η μη τήρηση των προδιαγραφών και οδηγιών του Δότη για τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησής του,
δ) η παραβίαση της ρήτρας μη ανταγωνισμού,
ε) η παραβίαση της υποχρέωσης εχεμύθειας,
στ) η παρεμπόδιση της άσκησης ελέγχου της επιχείρησής του από το Δότη,
ζ) η συμμετοχή τρίτων προσώπων στην επιχείρησή του χωρίς την έγκριση του Δότη,
η) η προμήθεια και πώληση ανταγωνιστικών προϊόντων, όπως και η προμήθεια προϊόντων από τρίτους, μη εγκεκριμένους από το Δότη, προμηθευτές.
θ) η με οποιοδήποτε τρόπο μεταβίβαση της Σύμβασης Franchise χωρίς την έγκριση του Δότη.
ι) η συμπεριφορά και οι δηλώσεις προς τρίτους που είναι δυσφημιστικές για το Σύστημα Franchise,
κ) η μη τήρηση των οδηγιών του Δότη για τη διαμόρφωση του καταστήματός του και
λ) η μη επίτευξη ορισμένου τζίρου.
Άλλη σημαντικότατη πηγή δημιουργίας νομικών προβλημάτων αποτελούν οι διάφορες ακυρότητες, από τις οποίες δυστυχώς τις περισσότερες φορές πάσχουν οι Συμβάσεις Franchise στη χώρα μας. Πράγματι, κατά την κατάρτιση αυτών των Συμβάσεων απαιτείται μεγάλη προσοχή, έτσι ώστε οι διατάξεις τους να μην αντίκεινται στην Κοινοτική Νομοθεσία αλλά ούτε και στο Ελληνικό Δίκαιο, γιατί διαφορετικά υπάρχει ο ορατός κίνδυνος να είναι άκυρη η συγκεκριμένη Σύμβαση στο σύνολό της. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι στην ουσία η Σύμβαση Franchise είναι Σύμβαση Προσχωρήσεως, στην οποία οι όροι και το περιεχόμενό της καθορίζονται σχεδόν αποκλειστικά από το Δότη, θα πρέπει πάντα εκείνος να γνωρίζει ότι όροι συμβάσεων με βάση τους οποίους δεσμεύεται υπέρμετρα η επιχειρηματική ελευθερία του άλλου συμβαλλομένου, στη συγκεκριμένη περίπτωση του Λήπτη, είναι άκυροι, καθ’ όσον αντιβαίνουν στα χρηστά ήθη. Είναι βέβαια γεγονός ότι κάθε Σύμβαση Franchise περιέχει περιορισμό της επιχειρηματικής ελευθερίας, αυτό όμως που δεν επιτρέπεται είναι ο συγκεκριμένος περιορισμός να υπερβαίνει ορισμένα όρια πέρα από τα οποία η δέσμευση θα ισοδυναμούσε στην πράξη με υποδούλωση του Λήπτη στο Δότη και επομένως με αληθινή κατάργηση της επιχειρηματικής του ελευθερίας που του είναι απαραίτητη για την απρόσκοπτη ανάπτυξη της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Όροι οι οποίοι συνηθέστατα περιλαμβάνονται στις διάφορες Συμβάσεις Franchise της ελληνική αγοράς και που είναι άκυροι ως αντιβαίνοντες στο Νόμο 3959/2011 για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού και στον Κανονισμό 330/2010 της ΕΚ είναι οι ακόλουθοι:
α) Ο όρος περί υποχρεωτικού καθορισμού τιμών και γενικότερα περί ενιαίας τιμολογιακής πολιτικής σε ολόκληρο το Δίκτυο Franchise του Δότη. Αυτό που επιτρέπεται είναι μόνον η γνωστοποίηση από το Δότη στο Λήπτη ενδεικτικών τιμών πώλησης των προϊόντων, όπως και η επιβολή μέγιστης τιμής πώλησής τους.
β) Ο όρος για υποχρεωτική οικονομική συμμετοχή του Λήπτη στη διαφήμιση του Δότη με άγνωστο το ύψος της διαφημιστικής συμμετοχής του, ή ακόμη και με προσδιορισμένη κατά ποσό τη συγκεκριμένη συμμετοχή, χωρίς όμως να προσδιορίζεται σαφώς η ωφέλεια που θα προκύψει για το Κατάστημα του Λήπτη. Στα πλαίσια επίσης της διαφήμισης, άκρος είναι και ο όρος που επιβάλλει στο Λήπτη να υποβάλει προς έγκριση στο Δότη τα δικά του αυτοτελή διαφημιστικά μηνύματα, δηλ. κατά την τοπική διαφήμιση. Αυτό δε γιατί ο Δότης επιτρέπεται βέβαια να ελέγχει τη διαφήμιση του Λήπτη αλλά μόνο ως προς τη φύση της και όχι και ως προς το περιεχόμενό της.
γ) Ο όρος που υποχρεώνει τον Λήπτη να μην λειτουργήσει το κατάστημά του για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους μετά τη λύση της Σύμβασης.
δ) Ο όρος για επίτευξη από τον Λήπτη δύσκολων οικονομικών στόχων και
ε) Ο όρος για υποχρέωση του Λήπτη να γνωστοποιεί το πελατολόγιό του στον Δότη, δεδομένου ότι έτσι του επιβάλλεται η αποκάλυψη και μετάδοση ζωτικών επιχειρηματικών του μυστικών με αντίστοιχο επηρεασμό της επιχειρηματικής του ανεξαρτησίας.
Για όλα σχεδόν τα προαναφερθέντα ζητήματα έχουν ήδη επιληφθεί τα Δικαστήρια και η Επιτροπή Ανταγωνισμού, και με τις αποφάσεις τους έχουν κρίνει τους όρους αυτούς άκυρους.
Photos Via Flickr: CHEONG Joann
