Κάθε νέος επενδυτής που επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί στο χώρο του franchising, έχει να επιλέξει ουσιαστικά μεταξύ των εξής δύο επιλογών: της σιγουριάς που του παρέχει μία επιχείρηση «από δεύτερο χέρι» και της ικανοποίησης της ανάγκης του για δράση και δημιουργία που του προσφέρει το στήσιμο μίας νέας επιχείρησης.
Η βασική ερώτηση για κάποιον που επιθυμεί να δημιουργήσει μια δική του δουλειά είναι η εξής: «Να ξεκινήσω μόνος μου ή να έρθω σε συμφωνία με κάποια από τις εταιρείες που αναπτύσσονται με franchising και να στήσω, υπό την καθοδήγησή της, ένα νέο κατάστημα;»
Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν υπέρ και κατά, όμως, ο χρόνος έχει αποδείξει ότι η μέθοδος franchise εξασφαλίζει στους υποψήφιους επενδυτές και σιγουριά και ικανοποιητικές αποδόσεις.
Ας διευρύνουμε όμως τώρα το ερώτημα αφού πέρα από τη δυνατότητα που έχει κανείς να ξεκινήσει κάποιο κατάστημα είτε μόνος του, είτε υπό τη σκέπη ενός δικτύου, υπάρχει η δυνατότητα να αγοράσει ένα ήδη λειτουργούν franchised κατάστημα. Στη δεύτερη περίπτωση, οι πιθανότητες αποτυχίας είναι σαφώς μικρότερες.
Αποτελεί πλέον πραγματικότητα και στην ελληνική αγορά το φαινόμενο αυτό. Πολλές επιχειρήσεις μετά από τέσσερα ή πέντε χρόνια λειτουργίας έχουν αρχίσει να αποφέρουν σημαντικά κέρδη στον franchisee. Σε εκείνη τη χρονική περίοδο, ο franchisee επιλέγει να πουλήσει την επιχείρησή του. Οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν έναν franchisee σε αυτή την απόφαση είναι πολλοί. Αναφέρουμε ενδεικτικά μερικούς από αυτούς:
- Συνειδητοποίηση ότι το concept που επέλεξε δεν του ταιριάζει πραγματικά.
- Αστάθμητοι παράγοντες όπως λόγοι υγείας ή οικογενειακοί λόγοι πχ. ανάγκη για άμεση μετακόμιση σε άλλη περιοχή ή για ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων..
- Επιθυμία να επωφεληθεί από την υπεραξία που έχει αποκτήσει η επιχείρηση στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι κάθε νέος επενδυτής που επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί στο χώρο του franchising, έχει να επιλέξει ουσιαστικά μεταξύ των εξής δύο επιλογών: της σιγουριάς που του παρέχει μία επιχείρηση «από δεύτερο χέρι» και της ικανοποίησης της ανάγκης του για δράση και δημιουργία που του προσφέρει το στήσιμο μίας νέας επιχείρησης.
Αγορά ενός υπάρχοντος καταστήματος franchise
Μερικοί άνθρωποι προτιμούν να αναλάβουν μία υφιστάμενη επιχείρηση franchise εξαιτίας του γεγονότος ότι στην περίπτωση αυτή οι πιθανότητες αποτυχίας δείχνουν να είναι σαφώς μικρότερες. Μία εν λειτουργία επιχείρηση έχει διανύσει κάποιο δρόμο και είναι εμφανές αν οδεύει προς την αποτυχία ή την επιτυχία.
Κανονικά θα περίμενε κανείς μία ήδη υπάρχουσα και επιτυχημένη επιχείρηση franchise να απαιτεί υψηλότερο κόστος αρχικής επένδυσης, απ’ ότι το στήσιμο μιας νέας επιχείρησης, εξαιτίας του γεγονότος ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν δουλέψει σκληρά για να φτάσει η επιχείρηση στην παρούσα κατάσταση. Η πραγματικότητα όμως είναι κάπως διαφορετική.
Αυτή την εποχή συναντά κανείς πολλά έτοιμα και δοκιμασμένα στην αγορά franchised καταστήματα προς πώληση και μάλιστα σε εξαιρετικά συμφέρουσες τιμές. Με άλλα λόγια, η τιμή εξαγοράς μπορεί να είναι πιο χαμηλή από το κόστος που απαιτείται για τη δημιουργία του καταστήματος από την αρχή. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό :
- Έχει ήδη συμπληρωθεί κάποιο χρονικό διάστημα από τη συνολική διάρκεια της σύμβασης franchise. Έτσι, ενώ οι αρχικοί όροι της σύμβασης προέβλεπαν διάρκεια αυτής π.χ. 10 χρόνια, για τη νέα σύμβαση υπολείπονται μόνο 5 χρόνια. Βέβαια, ενδέχεται να υπάρχει από τον franchisor η δυνατότητα περαιτέρω ανανέωσης της σύμβασης, αλλά στην περίπτωση που αυτό δεν ισχύει, η επιχείρηση αξίζει λιγότερο. Το γεγονός αυτό πρέπει να αντανακλάται στην τιμή.
- Ένα ακόμα σημείο το οποίο πρέπει να προσεχθεί, είναι ότι στις περισσότερες συμβάσεις προβλέπονται, και η έγγραφη συναίνεση της μητρικής εταιρείας για την πώληση της επιχείρησης από τον franchisee, αλλά και η έγκριση του νέου αγοραστή από τον franchisor.
- Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο, το οποίο πρέπει να εξετάσει κανείς είναι το θέμα της μίσθωσης του ακινήτου. Αν για παράδειγμα το συμβόλαιο το οποίο έχει υπογράψει ο προηγούμενος ιδιοκτήτης λήγει σε δύο χρόνια, και δεν υπάρχουν διασφαλίσεις για την προοπτική ανανέωσης της μισθώσεως, πρέπει να αντιμετωπίσει κανείς την περίπτωση να μείνει σύντομα χωρίς κατάστημα, γεγονός που θα τον αναγκάσει να μεταφέρει την επιχείρησή του σε άλλο σημείο. Η πιθανότητα αυτή, μεταφράζεται τόσο σε επιχειρηματικό, όσο και σε χρηματικό κόστος για την επιχείρηση.
- Σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά στο κόστος της αγοράς ενός υφιστάμενου franchise και σ’ αυτό που απαιτείται για το στήσιμο μίας νέας επιχείρησης. Υπάρχει όμως περίπτωση ο franchisor να έχει δώσει όλες τις περιοχές, οι οποίες έχουν προβλεφθεί και να μην υπάρχουν πλέον άλλες διαθέσιμες. Στην περίπτωση αυτή ο μόνος τρόπος για να μπει κάποιος στο συγκεκριμένο δίκτυο είναι να αγοράσει ένα από τα ήδη υπάρχοντα καταστήματα του δικτύου.
Ποια είναι όμως τα πλεονεκτήματα της αγοράς ενός υφιστάμενου Franchise;
- Υπάρχει υποδομή: Αντί να ξεκινήσετε με την αναζήτηση της τοποθεσίας, την κατασκευή του καταστήματος, την αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού (έπιπλα, σήμανση, μηχανήματα), την πρόσληψη και εκπαίδευση υπαλλήλων, την προμήθεια προϊόντων κλπ., η επιχείρηση υφίσταται και διαθέτει ήδη την απαραίτητη υποδομή.
- Υπάρχει ιστορικό: Εφόσον η επιχείρηση λειτουργεί για κάποιο διάστημα, έχει δημιουργήσει όνομα και πελατολόγιο στην τοπική κοινωνία. Η επιχείρηση διαθέτει στοιχεία πωλήσεων και κερδών από προηγούμενα έτη, επιτρέποντας σας να καθορίσετε με τη σειρά σας το κεφάλαιο εργασίας που θα χρειαστείτε, να κατανοήσετε την εποχικότητα της τοποθεσίας και τις μεθόδους λειτουργίας.
- Γνωρίζετε το κόστος: Η αγορά μιας υφιστάμενης επιχείρησης πραγματοποιείται βάσει μιας διαπραγματεύσιμης τιμής, η οποία καθορίζεται από τα περιουσιακά της στοιχεία, τις χρηματοροές της ή και κάποιους άλλους όρους και προϋποθέσεις. Ενώ όταν ξεκινάτε ένα νέο franchise, οι πληροφορίες που σας παρέχει ο franchisor αποτελούν απλά μια δική του εκτίμηση, την ακρίβεια της οποίας δεν μπορείτε να ελέγξετε. Δεν είστε σε θέση να γνωρίζετε κατά πόσο οι εκτιμήσεις από άλλα καταστήματα θα ταιριάζουν στην τοποθεσία και τα χαρακτηριστικά του δικού σας καταστήματος.
- Απόδοση Ίδιας Επένδυσης: Σε ένα νέο franchise -ακόμη και με την καθοδήγηση ενός έμπειρου franchisor, αλλά και όλη την απαραίτητη έρευνα– η απόδοση της επένδυσής σας δεν μπορεί παρά να είναι μια υπόθεση. Μια νέα τοποθεσία δε διαθέτει ιστορικό για να βασιστείτε.
- Ευκολία χρηματοδότησης: Είναι πιο εφικτό να σας δανείσει μια τράπεζα το ποσό που χρειάζεστε, όταν μπορεί να βασίσει την απόφαση της στην απόδοση ενός υφιστάμενου καταστήματος και όχι απλά στο καλό όνομα και την ανάπτυξη του δικτύου συνολικά.
Σε κάθε περίπτωση, θα χρειαστεί να πραγματοποιήσετε κάποια έρευνα, προτού προχωρήσετε στην αγορά ενός υφιστάμενου franchise. Ακόμη και αν το ιστορικό της επιχείρησης είναι υγιές, θα χρειαστεί να αναζητήσετε περισσότερες πληροφορίες.
- Ερευνήστε προσεκτικά για ποιο λόγο ο franchisee επιθυμεί να πουλήσει την επιχείρηση του.
- Ενημερωθείτε για το αν το υπάρχον προσωπικό και η διοίκηση της εταιρείας επιθυμούν να παραμείνουν. Εάν επιθυμείτε να έχετε έμπειρο και εκπαιδευμένο προσωπικό, φροντίστε να τους κρατήσετε στην επιχείρηση.
- Ερευνήστε εάν υπάρχει εξίσου μεγάλη αγορά και ζήτηση για τη συγκεκριμένη επιχείρηση, όπως κατά το παρελθόν. Μήπως η ζήτηση παρουσιάζει κάποια μείωση; Παρατηρείτε κάποιες σημαντικές αλλαγές στην τοπική αγορά; Σημειώνεται είσοδος νέων ανταγωνιστών στην αγορά, ικανή να επηρεάσει τη μελλοντική σας απόδοση;
- Ελέγξτε την τοποθεσία και την κεντρική αγορά στην οποία βρίσκεται η επιχείρηση. Πραγματοποιούνται ή και πρόκειται να πραγματοποιηθούν κάποια έργα που θα επηρεάσουν την κίνηση στην περιοχή; Πρόκειται να υπάρξουν αλλαγές στη σύνθεση των εμπορικών επιχειρήσεων που αποτελούν την κεντρική αγορά;
- Ελέγξτε την τοποθεσία σαν να επρόκειτο να ξεκινήσετε μια νέα επιχείρηση από το μηδέν. Εξάλλου, εάν η επιχείρηση ακολουθούσε πτωτική πορεία για τους τελευταίους μήνες ή χρόνια, τίποτα δε σας εγγυάται ότι μπορείτε να αλλάξετε αυτή την κατάσταση.
Η αγορά ενός υφιστάμενου franchise μπορεί να είναι μοναδική ευκαιρία, αλλά θυμηθείτε ότι απαιτείται ενδελεχής και πολύπλευρη έρευνα προτού προχωρήσετε σε μια τέτοια επένδυση.
Στήσιμο νέας επιχείρησης franchise
Μερικοί άνθρωποι αγαπούν τις προκλήσεις και για το λόγο αυτό προτιμούν να ξεκινήσουν μία επιχείρηση franchise από την αρχή, παρά να αγοράσουν ένα ήδη υπάρχον κατάστημα. Προσδοκία και επιδίωξή τους είναι να ανταμειφθούν στη συνέχεια.
Δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι το ξεκίνημα μιας νέας επιχείρησης, ακόμα κι αν είναι μέλος ενός εδραιωμένου δικτύου franchise, απαιτεί σκληρή προσπάθεια, καθώς και σημαντικό κεφάλαιο για αρχική επένδυση, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πιθανότατα θα υπάρξει κάποιο διάστημα έως ότου η επιχείρηση γίνει κερδοφόρα.
Ο κίνδυνος για μία νέα επιχείρηση είναι σαφώς υψηλότερος και γι’ αυτό η επιτυχία δεν μπορεί να θεωρηθεί σίγουρη. Είναι προφανές ότι η επιτυχία εξαρτάται άμεσα από το πόσο σκληρά είναι διατεθειμένος να δουλέψει ο franchisee, από τα κίνητρά του, από την προθυμία του να ακολουθήσει τις κατευθύνσεις που του δίνονται από τις Κεντρικές Υπηρεσίες, αλλά και από την υποστήριξη που του παρέχει ο franchisor.
Τελική επιλογή: Ένα θέμα προς μελέτη
Υπόθεση: Ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας/franchisee αποφασίζει να πουλήσει το κατάστημά του μετά τα 5 πρώτα χρόνια αποδοτικής λειτουργίας. Τα χρήματα που του αποφέρει η διαδικασία της πώλησης είναι απολύτως ικανοποιητικά, ενώ εξίσου ικανοποιημένος νιώθει και ο νέος franchisee/αγοραστής, αφού απέκτησε μία επιχείρηση με εξαιρετικές προοπτικές. Ο πρώτος franchisee διαθέτει το κεφάλαιο που απόκτησε από την πώληση για την αγορά ενός νέου franchise. O δεύτερος franchisee έχει από το κατάστημα τις αποδόσεις τις οποίες προσδοκούσε, όμως γνωρίζει πως σε καμμία περίπτωση η επιχείρησή του δεν μπορεί να αποκτήσει τα επόμενα 5 χρόνια την υπεραξία την οποία καρπώθηκε ο πρώτος franchisee. Παρόλα αυτά απολαμβάνει τη σιγουριά που του προσφέρει η επιλογή του, για αγορά ενός ήδη υπάρχοντος καταστήματος.
Η επιλογή για αγορά ενός franchise σίγουρα δεν είναι εύκολη και οι παράγοντες που πρέπει να σταθμίσει κανείς πολλοί. Σκεφτείτε σοβαρά τόσο τους προσωπικούς όσο και τους επιχειρηματικούς σας στόχους, πριν πάρετε την τελική απόφαση. Προτιμάτε την ασφάλεια που σας προσφέρει η αγορά ενός αποδεδειγμένα επιτυχημένου franchise για να επενδύσετε το κεφάλαιό σας ή έχετε τη διάθεση και τον ενθουσιασμό που απαιτείται για να στήσετε -πάντα με τη βοήθεια της μητρικής εταιρείας- ένα κατάστημα από την αρχή; Όποια απόφαση και αν πάρετε τελικά, σιγουρευτείτε ότι έχετε εξετάσει όλα τα ενδεχόμενα.
