Αν παρομοιάσουμε το franchising ως ένα είδος επιχειρηματικού γάμου, τότε καλό θα ήταν να προηγηθεί μια περίοδος αρραβώνα κατά τη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να γνωρίσετε καλά τον franchisor, πριν προχωρήσετε στο επόμενο βήμα.
Με έναν ικανό αριθμό franchisors να προσφέρουν εναλλακτικές επενδυτικές ευκαιρίες – οι οποίοι στην Ελλάδα ξεπερνούν τους 550- και πολλούς επίδοξους «μνηστήρες» που επιθυμούν να δεσμευτούν μαζί σας, πρέπει να αξιολογήσετε σωστά όλες τις προτάσεις και να δημιουργήσετε μια λίστα με τους πιο σοβαρούς υποψηφίους. Δοκιμάστε τις παρακάτω ερωτήσεις για να επιταχύνετε τις διαδικασίες:
Ποιες είναι οι απαιτήσεις κεφαλαίου που πρέπει να πληρώ για να δραστηριοποιηθώ με επιτυχία στο συγκεκριμένο σύστημα franchise;
- Υπάρχουν κάποια σημαντικά θέματα για τα οποία χρειάζεται να συλλέξετε – αλλά και να διασταυρώσετε – αρκετές πληροφορίες από τον franchisor, όπως τι ακριβώς περιμένει από εσάς και τι είδους βοήθεια είναι διαθέσιμος να σας παρέχει για να το πετύχετε. Διερευνήστε κάθε υπόθεση που σχετίζετε με το προτεινόμενο οικονομικό μοντέλο του franchisor, ξεκινώντας από τις βασικές οικονομικές παραδοχές και προβλέψεις. Πόσο ρεαλιστικές είναι και σε ποια στοιχεία βασίζονται; Τι είδους ανάπτυξη έχουν πετύχει οι υφιστάμενοι franchisees; Σε τι χρονικό διάστημα από την έναρξη της επιχείρησης υπολογίζεται η επίτευξη του νεκρού σημείου και πότε η απόσβεση της επένδυσης; Ποιο το ύψος της μέσης αρχικής επένδυσης, από ποιους παράγοντες μεταβάλλεται και ποιο το ύψος του κεφαλαίου κίνησης που θα χρειαστείτε; Ποια η εποχικότητα και πώς επηρεάζει τις όποιες αποδόσεις; Και βασικό, πως επηρεάζει την πραγματική αποδοτικότητα η κίνηση των αποθεμάτων και η πιθανή απαξίωσή τους.
- Θα πρέπει ακόμα να ελέγξετε τα οικονομικά του franchisor είτε μέσα από τους ισολογισμούς της εταιρείας του, είτε μέσω συστάσεων από κάποια τράπεζα με την οποία συνεργάζεται. Ποια είναι η κύρια πηγή εισροών της εταιρείας; Αν αυτές περιορίζονται στις αρχικές αμοιβές που λαμβάνει από κάθε νέο franchise κατάστημα, ίσως θα πρέπει να ανησυχήσετε. Στόχος του franchisor πρέπει να είναι να επιτυγχάνει κέρδη από την συνεχόμενη πορεία και κερδοφορία των franchise καταστημάτων και όχι μόνο από τις αρχικές αμοιβές εισόδου που λαμβάνει από αυτά.
- Μην επιλέγετε κάποια επένδυση με μοναδικό κριτήριο το χαμηλό ύψος επένδυσης. Διερευνήστε τι περιλαμβάνει αυτό και αν τελικά αξίζει τον κόπο. Εξάλλου, ακόμα και τα πιο οικονομικά συστήματα franchise συνοδεύονται από αξιόλογο κόστος ίδρυσης και αρχικής λειτουργίας. Έχουμε βιώσει και στην Ελλάδα αρκετούς που δήλωναν χαμηλή αρχική επένδυση και που στην πορεία οι franchisees διαπίστωναν με έκπληξη ότι αν ήθελαν να λειτουργήσουν αποδοτικά θα έπρεπε να επενδύσουν σε μεγαλύτερη ποσότητα αποθεμάτων, σε χώρους, σε υποδομή κλπ.
- Κάθε οικονομική πρόβλεψη σχετικά με την απόσβεση της επένδυσης και την κερδοφορία πρέπει να είναι τεκμηριωμένη. Ζητήστε από τον franchisor χειροπιαστές αποδείξεις που θα αποδεικνύουν ότι κάποιοι franchisees όντως πέτυχαν τα επίπεδα κερδοφορίας που ισχυρίζεται ο franchisor. Επίσης, ζητήστε από τον franchisor να αναλύσει τι ακριβώς αφορά το συνολικό ποσό της επένδυσης. Εξετάστε τα κρυφά κόστη και εκροές της επένδυσης. Περιλαμβάνεται ΦΠΑ; Ενοίκια κατασκευαστικής περιόδου; Την αρχική διαφήμιση; Τα κόστη αδειοδότησης κοκ. Επίσης πόσο σας χρεώνει την αρχική εκπαίδευση, την συνεχή εκπαίδευση, την πανελλαδική διαφήμιση κ.λπ.
Διαθέτετε κάποιου είδους εξοικείωση με το franchising;
Τα περισσότερα διαφημιστικά φυλλάδια του franchisor, θα σας τροφοδοτήσουν με τις βασικές πληροφορίες που χρειάζεστε για την επιχείρηση του franchisor, αλλά σιγουρευτείτε ότι καλύπτουν όλα τα ερωτήματά σας. Πόσο καιρό λειτουργεί η επιχείρηση του franchisor και ποιο είναι το επιχειρηματικό παρελθόν του ιδιοκτήτη; Πότε ξεκίνησε το franchising και πόσο επιτυχημένο ήταν το πιλοτικό του κατάστημα; Πόσοι είναι οι υφιστάμενοι franchisees, πόσο γρήγορη είναι η ανάπτυξή τους και σε ποιο αριθμό καταστημάτων θα ολοκληρωθεί η πανελλαδική ανάπτυξη του δικτύου;
Μάθετε αν ο franchisor διαθέτει κάποια παλαιότερη ανάμειξη στο χώρο του franchising. Αν έχει, μάθετε σε ποια εταιρεία. Ελέγξτε την πορεία της συγκεκριμένης εταιρείας και τι απέγιναν τα καταστήματά της.
Επίσης θα χρειαστεί να ανακαλύψετε ποιοι είναι οι επαγγελματίες Σύμβουλοι και Νομικοί με τους οποίους συνεργάζεται ο franchisor. Οι δικηγόροι θα πρέπει να είναι εξειδικευμένοι στο franchising και να έχουν πείρα σ’ αυτό. Οι Σύμβουλοι Ανάπτυξης του δικτύου, απ’ την άλλη, θεωρούνται πλέον ως ένα από τα πολυτιμότερα κεφάλαια κάθε αξιόπιστου franchisor.
Ποιο είναι το πρόγραμμα εκπαίδευσης και υποστήριξης του franchisor;
Η αρχική σας εκπαίδευση είναι πιθανό να συμπεριλαμβάνεται στο αρχικό κόστος της επένδυσης, αλλά θα πρέπει να διευκρινίσετε αν συμπεριλαμβάνει και την εκπαίδευση των υπαλλήλων σας. Αν ναι, εξακριβώστε αν ο franchisor απαιτεί την εκπαίδευση όλου του προσωπικού από τα κεντρικά της εταιρείας και αν ναι τι μερίδιο κόστους θα βαρύνει την δική σας επιχείρηση;
Συνήθως, οι συνεχόμενες αμοιβές (royalties) αφορούν την υποστήριξη που θα λαμβάνετε από τον franchisor, οπότε πρέπει να σιγουρευτείτε ότι θα πάρετε πίσω την αξία των χρημάτων που θα καταβάλλετε μηνιαίως ως royalties. Οπότε πρέπει να ελέγξετε τι είδους υποστήριξη παρέχει ο franchisor. Για παράδειγμα, κάποιοι franchisors δημιουργούν ένα τμήμα πωλήσεων με σκοπό την υποστήριξη κάθε νέου franchise καταστήματός τους από την πρώτη κιόλας μέρα. Στην εταιρεία που σκέφτεστε να επενδύσετε, υπάρχουν εξειδικευμένα άτομα που θα επισκέπτονται το κατάστημά σας για να σας βοηθήσουν σε κάθε σας πρόβλημα;
Τέλος, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον franchisor στην εταιρεία του. Πρέπει να τον συναντήσετε στο περιβάλλον του και να εξακριβώσετε αν τα γραφεία του είναι μόνιμη έδρα της επιχείρησης. Ποτέ μην επισκέπτεστε κάποιον franchisor σε ξενοδοχεία ή σε άλλους ουδέτερους χώρους. Πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε τα γραφεία του και τις λοιπές εγκαταστάσεις (εκπαιδευτικό κέντρο, αποθήκες κλπ) πριν προχωρήσετε σε οποιαδήποτε δέσμευση.
Μπορώ να μιλήσω με άλλους franchisees του δικτύου;
Αν συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό σε θέματα franchise, σίγουρα θα σας προτρέψει να μιλήσετε με τους υφιστάμενους franchisees του δικτύου που σκέφτεστε να επενδύσετε. Οι υφιστάμενοι franchisees είναι η πιο πολύτιμη πηγή από την οποία μπορείτε να αντλήσετε πληροφορίες για την βιωσιμότητα της επένδυσης. Εξάλλου, αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές της επιχείρησης, αυτοί βιώνουν από πρώτο χέρι τις πιέσεις, τις δυσκολίες, τους κινδύνους αλλά και τις απολαύσεις της επιχείρησης. Αυτοί θα είναι σε θέση να σας μιλήσουν για αληθινές καθημερινές ιστορίες και πραγματικά νούμερα για το κατάστημά τους, και όχι για θεωρητικές προβλέψεις κερδοφορίας.
Αν ο franchisor ισχυριστεί ότι η πολιτική της εταιρείας δεν επιτρέπει σε μελλοντικούς franchisees να τηλεφωνήσουν και να μιλήσουν με οποιοδήποτε από τους υφιστάμενους franchisees του, προσέξτε! Ίσως προσπαθεί να σας κρύψει κάτι. Επίσης, αν προσπαθήσει να σας επιβάλλει να μιλήσετε συγκεκριμένα με κάποιους από αυτούς, και πάλι πρέπει να προσέξετε. Υπάρχει η περίπτωση κάποιος franchisor να έχει ορισμένους ευχαριστημένους και προσφιλείς franchisees, ενώ οι πλειοψηφία τους να είναι δυσαρεστημένοι. Ένας έντιμος franchisor θα σας επιτρέψει να μιλήσετε με οποιονδήποτε από τους franchisees του, ακόμα και με όλους, αν το επιθυμείτε.
Η απώλεια μιας θέσης εργασίας ίσως αναδειχθεί ευκαιρία για την επιτυχία
Η απόλυση ή η απώλεια με οποιοδήποτε τρόπο της θέσης εργασίας, αποτελεί μια δύσκολη κατάσταση για όλους. Κάποιοι την αποδέχονται ψύχραιμα, ενώ την ίδια στιγμή κάποιοι άλλοι ίσως βρεθούν σε κατάσταση σοκ, θυμού, φόβου ή ακόμα και άρνησης. Αλλά το πιο σημαντικό πράγμα για τον καθένα ο οποίος βιώνει μια απόλυση είναι να μην βιαστεί να πάρει αποφάσεις για το μέλλον.
Είναι εύκολο για τον καθένα να προβεί στη λήψη βιαστικών και απερίσκεπτων αποφάσεων, ίσως λόγω του φόβου της ανεργίας ή της αλλαγής, ωστόσο η απόλυση μπορεί τελικά να αποδειχθεί ως μια ιδανική ευκαιρία να ανασυνταχθείτε και να στρέψετε την καριέρα σας σε μια διαφορετική κατεύθυνση.
Ένα μεγάλο μέρος των ατόμων που απολύονται, αναζητούν διεξόδους προκειμένου να ξεφύγουν από την αβεβαιότητα του να εργάζεσαι για τους άλλους και φλερτάρουν με την ιδέα να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση. Επειδή όμως υπάρχουν πολλές επενδυτικές προτάσεις εκεί έξω και προκειμένου να αποφύγουν τον κίνδυνο να καταλήξουν σε λάθος επένδυση, η απόφαση αυτή δεν πρέπει να ληφθεί επιπόλαια.
Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν υπάρχει επιχείρηση η οποία να παρέχει ονειρεμένα κέρδη και αστραπιαία επιτυχία. Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών λειτουργίας της επιχείρησής σας, ίσως χρειαστεί να εργασθείτε έως και 16 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, πράγμα που σημαίνει ότι θα απαιτηθεί από εσάς προσωπική δέσμευση και αλλαγή του μέχρι σήμερα τρόπου ζωής σας. Δεν είναι ασυνήθιστο για κάποιους franchisees να αισθάνονται τα πρώτα ένα ή δύο χρόνια ότι έκαναν λάθος που άνοιξαν την επιχείρηση. Ωστόσο, η απόδοση της επιχείρησης σε μακροχρόνιο διάστημα μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή για τη ζωή σας, σε θέματα σιγουριάς, ανεξαρτησίας, τρόπου ζωής και οικονομικής σταθερότητας.
Το franchising αποτελεί πράγματι μια μοναδική μέθοδο ελαχιστοποίησης του ρίσκου έναρξης μιας επιχείρησης, επειδή οι επιχειρήσεις franchise βασίζονται σε ένα έτοιμο επιχειρηματικό σύστημα που είναι ήδη δοκιμασμένο και έχει ξεπεράσει τις αρχικές δυσκολίες. Ο franchisor έχει ήδη ξοδέψει αρκετό καιρό (ίσως και πολλά χρόνια) αναπτύσσοντας και βελτιώνοντας την επιχείρησή του και το σύστημα λειτουργίας του και είναι πρόθυμος να σας μεταφέρει την πείρα του μέσα από αρχική και συνεχόμενη εκπαίδευση και υποστήριξη. Σύμφωνα με πρόσφατες επίσημες έρευνες, οι 9 στις 10 επιχειρήσεις franchise δηλώνουν – μετά από μια πρώτη εύλογη περίοδο – κερδοφορία. Αν και δεν μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι το franchising εξαλείφει το ρίσκο της αποτυχίας, αποτελεί ωστόσο μια ευνοϊκή επιλογή για ανθρώπους που θέλουν να λειτουργήσουν τη δική τους επιχείρηση.
Τι θα πρέπει να λάβετε υπόψη;
Πολλοί franchisors ισχυρίζονται ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη του δικτύου τους είναι η εύρεση των κατάλληλων franchisees. Πράγματι, η επιλογή ανθρώπων με τα κατάλληλα προσόντα και επαρκή κεφάλαια για να επενδύσουν σε μια επιχείρηση παραμένει πραγματική ανησυχία για τους franchisors.
Η διαδικασία επιλογής franchisee από έναν έντιμο franchisor θα πρέπει να περιλαμβάνει μια ενδελεχή αξιολόγηση του κάθε υποψηφίου η οποία ίσως περιλαμβάνει ψυχομετρικά ή πρακτικά τεστ, προκειμένου να διαβεβαιώσει ότι οι άνθρωποι που θα επιλέξει θα είναι σε θέση να λειτουργήσουν και αναπτύξουν σωστά το επιχειρηματικό του σύστημα.
Εσείς από την πλευρά σας, καθώς αναζητάτε τον κατάλληλο franchisor, είναι εξαιρετικά σημαντικό να βρείτε κάποιον ο οποίος είναι πρόθυμος να απαντήσει σε κάθε σας ερώτηση. Αν η συμπεριφορά του σας δώσει την εντύπωση ότι ενδιαφέρεται μόνο για να σας πάρει τα χρήματα, καλύτερα να απομακρυνθείτε όσο πιο γρήγορα μπορείτε.
Εφόσον έχετε αποφασίσει να επενδύσετε, ένας βασικός παράγοντας που οφείλετε να αξιολογήσετε είναι η χρηματοδότηση της επιχείρησής σας. Όποιος σκέφτεται να επενδύσει σε ένα σύστημα franchise, πρέπει να επενδύσει μόνο όσα χρήματα μπορεί να αντέξει οικονομικά, και να είναι προετοιμασμένος ότι υπάρχει -έστω και μια μικρή- περίπτωση να χάσει τα χρήματά του. Οι τράπεζες συνήθως χρηματοδοτούν το 50-70% της αρχικής επένδυσης, αν και πιθανότατα θα χρειαστεί να τους παρέχετε κάποιας μορφής εγγύηση προκειμένου να βεβαιωθούν ότι η επιχείρηση που σκέφτεστε να ανοίξετε είναι μια καλή επένδυση οπότε δεν θα χάσουν τα χρήματά τους. Άλλες πηγές εισοδήματος ίσως είναι αποταμιεύσεις σας ή ακόμα και τα χρήματα κάποιας αποζημίωσης από απόλυση που λάβατε από τον προηγούμενο εργοδότη σας.
Είναι πράγματι δύσκολο να αντιμετωπίσετε την απόλυση με θετικό τρόπο, ιδιαίτερα αν σας ήρθε ξαφνικά. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές προοπτικές για όσους βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση και για όσους ενδιαφέρονται να ανοίξουν μια δική τους επιχείρηση. Το franchising μπορεί να αποτελέσει μια πραγματική ευκαιρία και ένα μονοπάτι που αξίζει να αξιολογήσουν.
