Την τελευταία περίοδο καταναλώνουμε μια υπερπληθώρα πληροφοριών, ένα καταιγισμό απόψεων από ειδικούς και μη ειδικούς, αντιφατικές, πολλαπλά αντικρουόμενες (και από τις ίδιες πηγές), άλλες ιδιαίτερα σοβαροφανείς, άλλες πιο πολύ περισπούδαστες και στομφώδεις.
Μέσα στον ορυμαγδό απόψεων υπάρχουν και μερικοί που όλα αυτά τα χρόνια με συνέπεια αρθρώνουν ένα διαφορετικό ολοκληρωμένο λόγο, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη ενός παραγωγικού διαλόγου και στη διαμόρφωση ενός κοινού τόπου που μπορεί να μετεξελιχθεί σε μια συλλογική δράση εξόδου από αυτό το τέλμα- από αυτή τη συνεχή πτώση. Έχουμε και στο παρελθόν αναφερθεί στον λόγο του Αρίστου Δοξιάδη (και εδώ) ενώ η ομιλία που προτείνουμε σ’αυτό το άρθρο, είναι πράγματι ουσιαστική, καίρια και κυρίως χρηστική.
Όλη αυτή την περίοδο η πολιτεία μπορεί να έχει επενδύσει τεράστια ποσά στη στήριξη του τραπεζικού τομέα αλλά έχει αφήσει τους μικρούς επιχειρηματίες να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους στην κρίση. Σήμερα με τόσες χιλιάδες κλειστές επιχειρήσεις, εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους αποδεικνύεται ότι αυτή η αδιαφορία και αδράνεια εξελίσσεται σε ένα οδυνηρό για όλους μας μάθημα.
Οι πολιτειακοί μας παράγοντες πανικόβλητοι επικεντρώθηκαν σε αποσπασματικές προσεγγίσεις με βάση τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος, αδυνατούν να αρθρώσουν ένα συγκροτημένο λόγο υπέρβασης της κρίσης και κυρίως αγνοούν πλήρως τις μικρές επιχειρήσεις που είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνική οικονομίας και κυρίως αδυνατούν να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες τις ελληνικής οικονομίας ( σχετικό άρθρο του Αρίστου Δοξιάδη, Νοικοκυραίοι, ραντιέρηδες, καιροσκόποι, Θεσμοί και νοοτροπίες στην ελληνική οικονομία (Δημοσιεύτηκε στο Athens Review of Books, τεύχος 8, Ιούνιος 2010)
Πίστεψαν αφελώς σε εκείνα τα μοντέλα που στηρίζονται στα μεγάλα σχήματα, στις μεγάλες επιχειρήσεις, στις επενδύσεις των πολυεθνικών ομίλων μη λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας, που πάντα στηρίχθηκε στην εξωστρέφεια, το δυναμισμό, τα ταλέντα, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χάνοντας πολύτιμο χρόνο. Ταυτόχρονα διαχειριζόμενοι το χθες, ψελλίζουν αποτυχημένες συνταγές προβάλλοντας λύσεις διαχείρισης (και διατήρησης) κεκτημένων, που δεν έχουν τίποτα να συνεισφέρουν στη νέα πραγματικότητα και σε μια νέα αναπτυξιακή πορεία, ενω διατηρούν – ίσως και κεκαλυμμένα να ενδυναμώνουν- ένα ασφυκτικό πλαίσιο κρατικών ρυθμίσεων, το χαμηλό επίπεδο ανταγωνισμού, τη γενική εσωστρέφεια και μια γραφειοκρατία που αποτελεί κύριο ανάχωμα σε νέες ιδέες, σε καινοτόμες επιχειρηματικές προτάσεις.
Είναι γεγονός ότι χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις κλείνουν συνεχώς. Παρόλα ταύτα, ενώ τους τελευταίους μήνες χιλιάδες επιχειρήσεις κλείνουν κάτι αρχίζει (δειλά) να κινείται. Βλέπουμε ότι μέσα στην κρίση νέοι μικροεπιχειρηματίες – παρά τα πολλαπλά εμπόδια και την ανυπαρξία χρηματοδότησης- αξιοποιούν την τεχνολογία και τη δημιουργικότητά τους προσφέροντας ένα νέο μοντέλο επιχειρηματικότηας, ενώ και το franchising έχει θετική πορεία (σχετική έρευνα και εδώ) προβάλλοντας μια ουσιαστική και δυναμική διέξοδο στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, στους νέους και στους άνεργους που η κρίση θέτει εκτός αγοράς.
Σημαντικός αριθμός δικτύων franchise προσφέρουν ευελιξία, αποκεντρωμένη λειτουργία, διαθέτουν ταχύτητα προσαρμογής, επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας και φάσματος, είναι ανοικτά στη καινοτομία και στην αξιοποίηση της συλλογικής γνώσης. Στοιχεία που σωρευτικά αποδεικνύονται ιδιαίτερα κρίσιμα και απαραίτητα για την οικονομική συγκυρία την οποία βιώνουμε.
Ταυτόχρονα βλέπουμε ότι η αγορά των μικρών επιχειρήσεων και των δικτύων αλλάζει μορφή και προσανατολισμούς.
Στις νέες επιχειρηματικές κινήσεις κυριαρχούν καινοτόμες προσεγγίσεις που αξιοποιούν δίκτυα κοινωνικής επικοινωνίας και εξειδικευμένες παροχές υπηρεσιών . Η ίδια η κρίση απελευθερώνει μια σειρά ευκαιρίες όπου μικρά ευέλικτα δίκτυα μπορούν να προσφέρουν πολυποίκιλες υπηρεσίες σε μεγάλους οργανισμούς, που προσπαθούν να αναδιαρθρώσουν συνολικά την αλυσίδα αξία τους.
Οι νέοι επιχειρηματίες και τα νέα δίκτυα διαθέτουν ανθεκτικότητα και κυρίως περισσότερη φαντασία και μεγάλη εφευρετικότητα, παρόλο που η ελληνική πολιτεία συνεχίζει να επιδοτεί και να χρηματοδοτεί ξεπερασμένα σχήματα. Τα προγράμματα των ΕΣΠΑ συνεχίζουν να χρησιμοποιούν μηχανισμούς και εργαλεία που αναπαραγάγουν μηχανισμούς μακρά από τη πραγματική οικονομία και τις ανάγκες της για οξυγόνο, ενώ ότι περισσεύει κατευθύνεται σε επιχειρήσεις που στρέφονται κυρίως σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας λες και χρειαζόμαστε περισσότερα κομμωτήρια, σουβλατζίδικα και καφετέριες.
Σήμερα είναι ανάγκη στη χώρα να ενισχυθούν καινοτόμοι τομείς και επιχειρήσεις ή δίκτυα που αξιοποιούν ουσιαστικά τον πλούτο της χώρας και ταυτόχρονα είναι εξωστρεφείς, ευέλικτα και ανοιχτά στην ευρύτερη αγορά. Τα νέα δίκτυα και οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν μέσω της τεχνολογίας και του web marketing να παγκοσμιοποιηθούν. Μπορούν να το πετύχουν αυτό με μικρά κεφάλαια , πολλή οργάνωση, πολλή φαντασία και συνενώσεις. Μπορούν να αξιοποιούν την τεχνολογία να λειτουργούν αποκεντρωμένα, να επενδύουν στην αξιοποίηση της συλλογικής γνώσης και στην κοινή χρήση σοβαρών εργαλείων μάρκετινγκ, όπως αυτά της κοινωνική δικτύωσης.
Η ελληνική μικρή επιχείρηση και τα δίκτυα franchise αποτελούν δύναμη και διαθέτουν ουσιαστικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αρκεί να βοηθηθούν στην αξιοποίησή τους. Κάτι τέτοιο απαιτεί αλλαγές στον τρόπο σκέψης και προσέγγισης της οικονομικής πραγματικότητας στην Ελλάδα.
Οι άνθρωποι των κέντρων αποφάσεων πρέπει να συνειδητοποιήσουν πόσο δύσκολο είναι να θέσουν τις μικρές επιχειρήσεις στη διαδικασία δημιουργίας θέσεων εργασίας, όταν δεν έχουν τη συνταγή ( και κυρίως όταν αντιμετωπίζουν συνεχή εμπόδια) για να φτάσουν εκεί. Πρέπει οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης να αίρουν γραφειοκρατικά εμπόδια, και να ενθαρρύνουν τα δίκτυα, να ενθαρρύνουν την εξωστρέφεια, να ενθαρρύνουν την αξιοποίηση του ελληνικού πλούτου μια και μέσα από αυτό το δυναμισμό των ευέλικτων δικτύων και μικρών επιχειρήσεων μπορούμε να δούμε μια σοβαρή και στέρεη ανάπτυξη για τη χώρα.
