Η έναρξη του 2009 συμπίπτει με μια δύσκολη περίοδο για την Ελληνική Οικονομία. Οι συνέπειες της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης έχουν πλέον καταστεί εμφανείς στην πραγματική οικονομία και η χώρα μας, ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ασφυκτιούν πλέον σε ένα περιβάλλον όπου συνδυάζεται η μείωση της ζήτησης, η αυξανόμενη έλλειψη ρευστότητας, η αναβολή νέων επενδύσεων και η ανασφάλεια για την επιβίωση και υπέρβαση της κρίσης.
Ταυτόχρονα επιταχύνονται οι δομικές αλλαγές που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία κυρίως στο λιανεμπόριο, που λειτουργεί σαν καταλύτης στο σύνολο της οικονομίας. Αποτέλεσμα η αναδιάρθρωση συνολικά της αγοράς, όπου οι ανακατατάξεις και οι δραματικές επιπτώσεις τους διαμόρφωσαν και συνεχίζουν να διαμορφώνουν ένα απόλυτα νέο ανταγωνιστικό τοπίο, μια δυναμική πορεία συνεχούς μετεξέλιξης.
Αναλύοντας παλαιότερες περιόδους ύφεσης, η Ελληνική αγορά αντιδρούσε με διαφορετικό τρόπο έναντι των υπολοίπων αγορών. Υπήρχε πάντα μια χρονική υστέρηση, οι επιπτώσεις διαρκούσαν περισσότερο ενώ ταυτόχρονα λόγω των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών της Ελληνικής οικονομίας υπήρχε πάντα ένα «αμορτισέρ» μείωσης των όποιων κραδασμών. Όμως η κρίση η σημερινή δεν είναι όμοια με τις προηγούμενες κυκλικές κρίσεις. Είναι βέβαιο ότι θα μας οδηγήσει σε ένα νέο τοπίο, σε μια νέα αγορά.
-
- Ποιες όμως είναι οι επιπτώσεις της κρίσης στην αγορά του franchising;
- Πως θα επιδράσει στα υφιστάμενα δίκτυα;
- Ποιες στρατηγικές και ποια δίκτυα θα αποδειχθούν ότι όχι απλώς υπερέβησαν την κρίση αλλά και την αξιοποίησαν προς όφελός τους;
Ερωτήματα που τίθενται με όλο και μεγαλύτερη ένταση τόσο από υφιστάμενους franchisors όσο και από υφιστάμενους και υποψήφιους franchisees.
Υπάρχει μια μοναδική απάντηση, μια λύση που να ισχύει για όλους;
Προφανώς όχι, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, εκ των οποίων οι κυριότεροι είναι η σχετική ανταγωνιστική-στρατηγική θέση ενός δικτύου, η φάση που βρίσκεται η αγορά αλλά και η φάση μετασχηματισμού της καθώς και η ευαισθησία της στις επιπτώσεις της κρίσης.
Υπάρχουν όμως ορισμένες κοινές συνιστώσες των επιχειρήσεων και δικτύων που στο παρελθόν μπόρεσαν να βγουν ενισχυμένες από την κρίση:
1. Επανεξέτασαν έγκαιρα τη στρατηγική τους και καθόρισαν ένα λεπτομερές πλάνο που κάλυπτε και τις τρεις φάσεις της κρίσης πριν, κατά τη διάρκειά της και της φάσης εξόδου.
2. Δε λειτούργησαν με αποσπασματικές επιλογές και προσεγγίσεις που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες επιχειρήσεις:
i) Στείρα “λογιστική” αντιμετώπιση, με επίκεντρο τη μείωση του κόστους και μόνο, αποδυναμώνοντας επιχειρησιακά στοιχεία που συγκροτούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά τους,
ii) Διαφοροποίηση και επέκταση του προϊοντικού μείγματος με στόχο να διευρύνουν την αγορά-στόχο τους,
Δυο τακτικές επιλογές που μπορεί να αποδειχθούν μακροπρόθεσμα καταστροφικές.
Οι επιχειρήσεις, τα δίκτυα με στρατηγική και όραμα αντιστέκονται σε τέτοιου είδους αποσπασματικές λύσεις.
Προετοιμάζονται έγκαιρα για το χειρότερο, εστιάζοντας όμως όλη την προσοχή τους στους τομείς που γνωρίζουν καλύτερα.
Ενδυναμώνουν, επενδύουν στα ισχυρά στοιχεία της κύριας επιχειρηματικής τους δράσης και διεκδικούν ακόμα περαιτέρω βελτίωση της θέσης τους εκεί που πραγματικά μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί. Επιλέγουν αυτοί το πεδίο σύγκρουσης.
3. Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις και κυρίως τα ισχυρά δίκτυα αξιοποιούν τα βασικά δομικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα συγκροτημένο σύστημα franchise:
-
- Ευέλικτη, λιτή, εξωστρεφή, αποκεντρωμένη διοικητική δομή προσανατολισμένη στην παροχή αξίας στο δίκτυο και στον καταναλωτή.
- Ενθαρρύνει και ενσωματώνει την αλλαγή, προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες και απαντά στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις
- Ενθαρρύνει την καινοτομία, αξιοποιεί τη δυναμική, τη δέσμευση των franchisees σε μια πορεία, ένα οδικό χάρτη που ο franchisor έχει καθορίσει και επικοινωνήσει.
- Ενισχύει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά του έχοντας ταυτόχρονα επικεντρώσει την προσοχή και στην αξιοποίηση της κρίσης που υφίστανται οι εγχώριοι ανταγωνιστές –ιδιαίτερα σε κατακερματισμένες αγορές- αλλά και στους νέους παίκτες που η κρίση και η διεθνοποίηση θα προσελκύσει στη δική μας αγορά.
- Αυθεντική και όχι απλώς γενναιόδωρη. Η σύγχρονη αλυσίδα franchise λειτουργεί μέσα στην κοινωνία, έχει υπεύθυνες θέσεις και προσφορά, έχει επιχειρηματικό ήθος που ισχυροποιεί εσωτερικά το δίκτυο αλλά και τη θέση του στην αγορά.
4. Τα ισχυρά δίκτυα μπορούν εύκολα να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικές στρατηγικές που έχουν αποδειχτεί -και επιβεβαιώνονται ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες- ικανές να υπερνικήσουν την ύφεση.
Στρατηγικές που χαρακτηρίζονται:
-
- Την παροχή πρόσθετης αξίας
- Τη μοναδική αγοραστική εμπειρία
- Τις δίκαιες τιμές σε σχέση με την αξία και την ποιότητα του προϊόντος ή και της υπηρεσίας
- Το προσωπικό επίπεδο εξυπηρέτησης
- Την κοινωνική-εταιρική συνεισφορά και ευθύνη και
- Τη συμμετοχή στα δρώμενα της τοπικής κοινωνίας
Πολιτικές που ένα δίκτυο franchise με ενημερωμένους, εκπαιδευμένους, ενεργούς franchisees μπορεί αποτελεσματικότερα από οποιοδήποτε άλλο επιχειρηματικό μοντέλο να εφαρμόσει.
5. Τέλος, κοινό στοιχείο είναι ο ανασχεδιασμός, η ταχύτερη προσαρμογή των συστημάτων franchise σε όλα τα επίπεδα, ανεξάρτητα από τη φάση ωρίμανσης που βρίσκεται. Το βάρος των αλλαγών επικεντρώνεται και στις σχέσεις με τους franchisees. Στην ημερήσια διάταξη τίθενται θέματα όπως:
-
- Σαφήνεια και αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας αλλά και της δέσμευσης στο όραμα, την αποστολή και τις αξίες όχι μόνο στα στελέχη, αλλά και στους franchisees, στους απλούς υπαλλήλους του δικτύου και στους προμηθευτές.
- Εμπέδωση μιας επιχειρηματικής κουλτούρας που απαντά στις ανάγκες του δικτύου και τις προκλήσεις της αγοράς, ευθυγραμμίζοντας και δεσμεύοντας όλους στον κοινό στόχο. Ιδιαίτερα στα δίκτυα ο ρόλος των άυλων στοιχείων αναδεικνύεται για άλλη μια φορά ουσιώδης. Είτε αναφερόμενοι στο brand name και τις αξίες που ενσωματώνει, είτε στη δυναμική που μπορεί να πηγάσει από τη δέσμευση franchisees, στελεχών, υπαλλήλων αλλά και των στρατηγικών προμηθευτών.
- Τη διασφάλιση και διατήρηση των στοιχείων μοναδικότητας και διαφοροποίησης από τον ανταγωνισμό. Μια ξεκάθαρη τοποθέτηση που ενδυναμώνει σε δύσκολους καιρούς τη σιγουριά της σχέσης με τον «πελάτη».
- Αναδιάρθρωση της αλυσίδας αξίας και αξιοποίηση του συνόλου των διαθέσιμων πόρων στο δίκτυο franchise με αιχμή τη μεγιστοποίηση των συνεργιών, τη μείωση μη παραγωγικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων, την κατάργηση οτιδήποτε δεν παρέχει διακριτή και ουσιώδη προστιθέμενη αξία στον πελάτη, την εμπλοκή τρίτων σε μη παραγωγικές δραστηριότητες κοκ.
- Προσέλκυση στελεχών και franchisees υψηλού επιπέδου που η κρίση απελευθερώνει. Ειδικές πολιτικές προσέλκυσης ταλέντων είτε σε επίπεδο διοίκησης όσο και ως franchisee προσαρμόζοντας ανάλογα την επενδυτική πρόταση franchise και
- προσήλωση στην προσπάθεια συνεχούς μετεξέλιξης, αλλαγών και διεύρυνσης των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.
Με βάση τους παραπάνω άξονες τα ισχυρά δίκτυα στη διεθνή αγορά έχουν ήδη ξεκινήσει ένα έντονο αγώνα ταχύτατης προσαρμογής. Αναδιαρθρώνουν αρχική επένδυση, χρηματοδοτικά μοντέλα, εκπαίδευση, συστήματα υποστήριξης, κέντρα κέρδους, σχέσεις με προμηθευτές, ανάθεση σε τρίτους εξωτερικούς συνεργάτες ολόκληρων επιχειρησιακών λειτουργιών κ.λπ.
Η κρίση απελευθερώνει ένα τεράστιο δυναμικό που μετά από το πρώτο σοκ θα αρχίσει να αναζητά λύσεις.
Οι αλυσίδες franchise μπορούν να απορροφήσουν χιλιάδες στελέχη που θα βρεθούν εκτός αγοράς, εφ’ όσον επιλέξουν την αυτοαπασχόληση συνειδητά και και δεν την αντιμετωπίσουν ως “καταναγκαστική επιχειρηματικότητα”
Μπορούν να δώσουν μια νέα προοπτική σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες που οι επιχειρήσεις τους συνθλίβονται από τις επιπτώσεις της κρίσης και αδυνατούν να βρουν από μόνοι τους μια ουσιαστική διέξοδο.
Επιχειρήσεις που αναζητούν ένα αποτελεσματικό μοντέλο θα βρουν στο franchise ένα σύστημα που θα τους οδηγήσει σε ταχεία ανάπτυξη και μάλιστα σε νέες αγορές που η ίδια η κρίση θα δημιουργήσει.
Ήδη στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού δεκάδες νέες αλυσίδες πχ. στο χώρο των υπηρεσιών βιώνουν ένα πρωτόγνωρο ρυθμό ανάπτυξης καλύπτοντας κρίσιμες λειτουργίες απευθυνόμενες τόσο σε επιχειρήσεις όσο και σε απλούς καταναλωτές.
Οι Ελληνικές αλυσίδες θα πρέπει να απαντήσουν και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις των καιρών μας. Τα δίκτυα που θα προσαρμοστούν ταχύτερα θα είναι οι πρωταγωνιστές του αύριο.
Τα επόμενα χρόνια θα προσφέρουν στην αγορά του franchise μια μοναδική ευκαιρία. Εμείς, στο Franchise Success θα συμβάλλουμε –μέσα από τις εκδόσεις μας, το site, τις εκδηλώσεις, τα workshops- στην κινητοποίηση όλων στην κατεύθυνση της δημιουργικής διεξόδου, της εμπέδωσης της αξιοπιστίας του θεσμού και της ποιοτικής ανάπτυξης των δικτύων.
